Το νερό, το εμφιαλωμένο σε πλαστικό μπουκάλι νερό, τα ψάρια, τα θαλασσινά ακόμα και οι πλαστικοί δίσκοι κοπής φαγητού αυξάνουν την έκθεση μας στα μικρο πλαστικά. Ο μέσος άνθρωπος διαφαίνεται ότι μπορεί να καταναλώνει 0,1 – 5 γραμμάρια μικρο πλαστικού την εβδομάδα. Υπάρχουν αναδυόμενες ενδείξεις ότι τα μικρο πλαστικά μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Πρέπει να ανησυχούμε;

Το πλαστικό, τα μικρο πλαστικά και τα νάνο πλαστικά, δε μας είναι άγνωστα, καθώς τα βρίσκουμε σχεδόν παντού γύρω μας ακόμα και στο φαγητό που τρώμε. Πιο συγκεκριμένα τα μικρο πλαστικά είναι μικρά σωματίδια μεγέθους 0,1-5000mc. Υπάρχουν τα πρωτεύοντα και τα δευτερεύοντα μικρο πλαστικά, με τα δευτερεύοντα να δημιουργούνται λόγω των μεγαλύτερων κομματιών πλαστικού που διασπώνται με τον καιρό και σχηματίζονται μικρότερα σωματίδια. Τα πρωτεύοντα πλαστικά δημιουργούνται ως μέρος συγκεκριμένων προϊόντων  όπως τα απορρυπαντικά και τα καλλυντικά.

Τα δευτερεύοντα μικρό πλαστικά είναι ανησυχητικά καθώς τα συναντάμε κυρίως στην τροφή μας. Αυτά ανακαλύφθηκαν ως ρύποι στα θαλάσσια οικοσυστήματα και έχουν εντοπιστεί σε αρκετές περιοχές μέχρι και πολικές βόρειες περιοχές. Αυτά τα σωματίδια μεταφέρονται επίσης μέσω των αποχετευτικών μας συστημάτων και γίνονται μέρος του κύκλου του νερού. Μόλις γίνουν μέρος του κύκλου του νερού, τα μικρο πλαστικά διασκορπίζονται στον αέρα που αναπνέουμε και στα τρόφιμα που καταναλώνουμε.

Πού βρίσκουμε τα μικρο πλαστικά;

Τα μικρό πλαστικά είναι τόσο διάχυτα που καταλήγουν και στο φαγητό που τρώμε και έχουν ανιχνευθεί σε:

• Θαλασσινό αλάτι. Το θαλασσινό αλάτι φαίνεται να περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις μικρο πλαστικών από άλλα αλάτια. Αυτό δε σημαίνει ότι άλλες μορφές αλατιού δεν έχουν μικρο πλαστικά. Σε αρκετά άλλα είδη έχουν εντοπιστεί, ωστόσο όπως και στο θαλασσινό αλάτι φαίνεται η συνολική ποσότητα κατανάλωσης να είναι μηδαμινή. 
• Υλικά συσκευασίας όπως μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης, πλαστικά πιάτα μιας χρήσης, πλαστικά μπολάκια και τάπερ αποθήκευσης, συσκευασίας delivery. Όσο περισσότερο κάθεται ένα φαγητό ή ποτό, η θερμοκρασία του φαγητού και η σύσταση του π.χ. όξινο, ή με λίπος τόσο πιο μεγάλη φαίνεται να είναι η απελευθέρωση μικρο / νάνο πλαστικών.
• Ταμπλέτες πλυντηρίου πιάτων
• Πλαστικές παγοθήκες
• Μπουκάλια βρεφικής σίτισης από πολυπροπυλένιο (πλαστικά)
• To νερό βρύσης και το εμφιαλωμένο σε πλαστικά μπουκάλια νερό.
• Αναδυόμενα δεδομένα ανέδειξαν ότι βρέθηκαν μικρο και νάνο πλαστικά σε φρούτα και λαχανικά σε αγορές της Ιταλίας και Τουρκίας. Σύνδεση γίνεται με τα πρωτογενή μικρο πλαστικά που βρίσκονται σε λιπάσματα, φυτοφάρμακα που μπορεί να χρησιμοποιούνται. Ελλιπή δεδομένα για άλλες χώρες, ωστόσο αγοράζετε τοπικά.
• Oι πλαστικοί δίσκοι κοπής φαγητού π.χ. για το κρέας, πιθανόν να αποτελούν έκθεση μικρο πλαστικών.Η έρευνα έχει δείξει ότι η κοπή συστατικών, όπως τα λαχανικά, σε δύο συγκεκριμένους τύπους πλαστικών δίσκων, το πολυαιθυλένιο και το πολυπροπυλένιο, απελευθερώνει μικρο πλαστικά στο φαγητό που τρώμε. Μπορείς να αποφύγεις τα μικρο πλαστικά χρησιμοποιώντας εναλλακτικές λύσεις όπως το γυαλί ή το μάρμαρο για το κρέας και το μπαμπού ή το ξύλο για φρούτα και λαχανικά. Το ξύλο είναι φυσικό αντιμικροβιακό (doi: 10.1080/19440049.2021.2017002./ doi: 10.1021/acs.est.3c00924.)
• Αναδυόμενα δεδομένα από Αυστραλία έχουν δείξει ότι τα μικρο πλαστικά συσσωρεύονται στην πεπτική οδό των θαλασσινών (π.χ. στρείδια, γαρίδες, καλαμάρια, καβούρια, μύδια) αλλά και στη σάρκα, όπως στις σαρδέλες, σολομό και τόνο. Η τελική συγκέντρωση μικρο πλαστικών ποικίλει ανάλογα την περιοχή αλίευσης αλλά και το θαλασσινό και/ή ψάρι, μιας και τα δεδομένα είναι ελλιπή και μη συνεπή. Για τώρα, δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για να γνωρίζουμε κατά πόσο τα μικρο πλαστικά από τα ψάρια και τα θαλασσινά επηρεάζουν αρνητικά την υγεία.(doi: 10.1007/s40572-018-0206-z./https://doi.org/10.1021/acs.est.0c02337)

Να ανησυχώ για τα μικροπλαστικά που καταναλώνω;

Η ποσότητα μικρο πλαστικού που καταναλώνεται από ένα άτομο επηρεάζεται από :

• τα δημογραφικά του στοιχεία,
• τη γεωγραφική του θέση
• την κατανάλωση θαλασσινών όπως μύδια, καβούρια, γαρίδες, στρείδια
• την πόση από πλαστικά μπουκάλια
• τη χρήση πλαστικών αντικειμένων που έρχονται σε επαφή με την τροφή

Μια αυστραλιανή μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021 υπολόγισε ότι ο μέσος άνθρωπος θα μπορούσε ενδεχομένως να καταναλώσει 0,1 – 5 γραμμάρια μικρο πλαστικού την εβδομάδα

(Senathirajah, K., Attwood, S., Bhagwat, G., Carbery, M., Wilson, S., & Palanisami , Τ. (2021). 
EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM). (2016). Presence of microplastics and nanoplastics in food, with particular focus on seafood.
Senathirajah, K., Attwood, S., Bhagwat, G., Carbery, M., Wilson, S., & Palanisami, T. (2021). Estimation of the mass of microplastics ingested–A pivotal first step towards human health risk assessment.

Τι γίνεται με το νερό από πλαστικά μπουκάλια;

Το εμφιαλωμένο σε πλαστικά μπουκάλια νερό φαίνεται να έχει μεγάλες συγκεντρώσεις μικρο πλαστικών.Το ποσοστό συγκέντρωσης μικρο πλαστικών εξαρτάται από την εκάστοτε εταιρεία, μιας και η πηγή μικρο πλαστικών δεν είναι μόνο το νερό πριν εμφιαλωθεί αλλά και από το πλαστικό μπουκάλι. Αν πίνεις από πλαστικό μπουκάλι, δεν πρέπει να επαναχρησιμοποιείται, μιας και το επαναλαμβανόμενο άνοιγμα/κλείσιμο των καπακιών μπορεί να προκαλέσει υψηλές συσσωρεύσεις μικρο πλαστικών σωματιδίων γύρω από το λαιμό του μπουκαλιού (Winkler A,doi: 10.1016/j.watres.2019.115082.)

Τι μπορεί να αυξήσει τη συγκέντρωση των μικρο πλαστικών στο εμφιαλωμένο νερό:

• Η επαναλαμβανόμενη σύνθλιψη ή συμπίεση πλαστικών μπουκαλιών νερού
• Η παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως (μερικοί μήνες)
• Η έκθεση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες για αρκετές ημέρες

Συνιστάται το εμφιαλωμένο νερό να φυλάσσεται σε δροσερό μέρος μακριά από το άμεσο ηλιακό φως και να μην επαναχρησιμοποιούνται τα μπουκάλια.

Περισσότερο από το 90% των προσλαμβανόμενων μικρο πλαστικών σωματιδίων μπορούν να αποβληθούν μέσω των κοπράνων μας.

Λόγω έλλειψης δεδομένων δε φαίνεται να κατανοούμε ακόμη πώς αλληλεπιδρούν τα μικρο πλαστικά με το σώμα μας. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε πως μπορεί να επηρεάζουν τον οργανισμό μας.